Kontak Lensler ve Kullanım Alanları
Gözün kırma kusurlarını düzeltmek için kornea ön yüzeyine takılan özel maddelerden üretilen merceklere genel olarak “kontak lens” denilmektedir. Bu lensler kornea ön yüzeyine yerleştirilerek, gözün kırma kusurunu optik kırıcılıkları sayesinde düzelterek daha net görmeyi sağlar.
Günümüzde, dış görünüş ve gözlük takmanın verdiği rahatsızlık kontak lens kullanımının başlıca nedenidir. Sportif faaliyetler, yoğun çalışma temposu veya gözlük kullanmak istemeyen kişiler kontak lens kullanmayı tercih etmektedir.
Kontak Lens Nedir?
Kontak lens gözün korneasına takılan tıbbi bir protezdir. Gözün korneasına doğrudan temas ettiği için mutlaka göz hekimi muayenesi ile denenmeli ve doktor reçetesi ile yalnızca optik mağazalardan satın alınmalıdır.
Kontak lensler çoğunlukla gözün kırma kusurunu düzelterek daha net görmeyi sağladıkları için kullanılırlar. Ancak gözde farklı renkleri deneyimlemek üzere estetik amaçlı kullanımı da oldukça yaygındır.
Oransal olarak daha az olsa da gözde farklı sağlık nedenleriyle kullanılan başka lens çeşitleri de bulunmaktadır.
Kontak lensler, korneanın üzerinde duracak şekilde tasarlanmışlardır. Esas olarak gözün ön kısmını kaplayan gözyaşı zarına yapışarak ve biraz da göz kapaklarının basıncı ile yerinde dururlar. Göz kırpıldıkça göz kapağı kontak lensin yüzeyinde kayarak, lensin hafifçe hareket etmesine neden olur. Bu hareket gözyaşlarının gerekli kayganlığı sağlamasına izin verir ve birikintilerin yıkanarak atılmasına yardımcı olur.
Kontak lensler, kornea yüzeyine yerleştirilerek gözdeki kusurların tashihi veya bazı hastalıkların tedavisi için kullanılan lenslerdir. Refraksiyon ve optikle ilgili ilkeler gözlüklere benzer şekilde kontak lenslere de uygulanır. Bunlar, miyopi ve hipermetropi derecesine göre kornea eğriliğini bir kontak lens yüzeyi ile değiştirerek var olan kusuru düzeltirler. Astigmatizmaların çoğunlukla kornea ön yüzeyinin çarpıklığı sonucu oluşmasından dolayı ya sert kontak lenslerin kullanılması ya da özel olarak astigmatizmaya yönelik üretilmiş yumuşak lenslerin kullanılması gerekir. Miyop veya hipermetroplar için üretilmiş ve fiyatı cazip olan yumuşak kontak lensler en fazla -1,0 diyoptri kadar bir astigmatizmayi düzeltebilirler. Küçük numaralarda gözlük ve kontak lens numaraları aynı iken numara arttıkça miyopların gözlüğe göre daha küçük, hipermetropların ise daha büyük numaralı bir lens kullanmaları gerekir.
Son yıllarda kontak lens teknolojisi çok gelişmiş ve lenslerin kullanımını kolaylaştıran ve kullanım süresini uzatan yeni tasarım ve materyaller geliştirilmiştir.
Kontak lens kullanımının sağladığı bir çok fayda bulunmaktadır. Ancak hijyene dikkat edilmesi son derece önemlidir. Bu nedenle kontak lens kullanan kişilerin lens kullanımı sırasında dikkatli olmaları ve ayrıca lenslerinin bakımını da düzenli bir şekilde yapmaları gerekmektedir.
Kontak Lens Gözde Nerede Durur?
Kontak lensler, korneanın üzerinde duracak şekilde tasarlanmışlardır. Esas olarak gözün ön kısmını kaplayan gözyaşı zarına yapışarak ve biraz da göz kapaklarının basıncı ile yerinde dururlar.
Göz kırpıldıkça göz kapağı kontak lensin yüzeyinde kayarak, lensin hafifçe hareket etmesine neden olur. Bu hareket gözyaşlarının gerekli kayganlığı sağlamasına izin verir ve birikintilerin yıkanarak atılmasına yardımcı olur.
Lens için gözyaşı çok önemlidir. Her göz kırpışta lensin yüzeyini yıkar.
Gözyaşı su, lipid, mukoza, protein ve artık tortular içerir. Bu tortular lens yüzeyine yapışır ve birikme yapar. Bu nedenle kontak lens bakımını doğru şekilde yapmak hem gözü korumak açısından, hem de lensin daha uzun süreli kullanılması açıcından çok önemlidir.
Kontak Lensin Tercih Nedenleri
Kontak lens, genel olarak gözlük takmak istemeyenler tarafından talep edilir. Gözlük kullanmamanın altında yatan ana sebep ise çoğunlukla estetik kaygılardan kaynaklanır. Kişiler sosyal veya iş hayatında gözlüklerin çerçevelerinden bir kaçış yapmakta ve lens tercih etmektedir. Bu yüzden bu konu, kontak lens kullanımının başlıca nedeni haline gelir. Özellikle yüksek dereceli göz kusurlarında yine lens kullanımına rağbet olmaktadır. Kalın gözlük camları yerine göze yakından bakılmadıkça fark edilmeyen bir lens kullanmak görünüm açısından faydalı olmaktadır.
Oysa kontak lens sadece estetik kaygıları gideren bir araç değildir, gözlük kullanıcılarına görünüme ek olarak sağladığı bir çok avantajları vardır.
Gözlük camları nesneleri bir mercek misali büyütürken lens kullanımında bu büyütme oranı oldukça düşüktür. Yine teknik bir lens faydası da; gözlük camlarının çevresinde camın dışında bir görme alanının bulunmasıdır. Lens için görüş alanı dışında bir alan olması söz konusu değildir.
Lens kullanımı, ayrıca göz kusurlarını gidermede, gözlük kullanımından daha iyi sonuçlar verebilmektedir. Lens, bunun gibi birçok konuda gözlük kullanımına göre avantajlara sahiptir. Bu avantajlar aşağıda kategorize edilmiştir.
Kontak Lensin Kullanım Avantajları
Kontak lens gözlük kullanımı ile karşılaştırıldığında sağladığı bir çok ekstra avantaj bulunmaktadır.
Ancak unutulmamalıdır ki gözlük en güvenilir görme aracıdır. Bu bilgi ışığında kontak lensin avantajlarını değerlendirmek daha doğru bir yaklaşımdır.
Göz kırma kusuru için kontak lens kullanan kişilerin mutlaka yedek gözlüklerinin olması gerektiğini ve günün belli saatlerinde kontak lens kullandıktan sonra gözlerini dinlendirmek için gözlük kullanımına geçmeleri daha uzun yıllar boyunca kontak lens kullanmalarını mümkün kılacaktır.
Görüş Avantajı
-
Gözlüklere göre daha geniş bir görüş alanı sağlar.
-
Kenar görüntüsünü engelleyecek çerçeveler yoktur.
-
Optik düzeltme özellikleri bakışın her yerinde aynıdır.
-
Gözlükten daha iyi bir derinlik algılanması sağlar.
-
İki göz arasında 4.00 diyoptri fark varsa mükemmel sonuç sağlar.
Görünüş Avantajı
-
Doğal görünüş sağlar.
-
Psikolojik rahatlık hissettirir.
-
Gözlük kullanırken yaşanabilen belirli sosyal dezavantajlar tersine dönebilir.
-
Kullanıcı ihtiyaçlarına karşılık verebilecek estetik anlamda renklilik ve çeşitlilik bulunur.
-
Hiç kırma kusuru bulunmayan kişilerin (emetrop) dahi göz renklerini değiştirmek, gözlerini büyük göstermek gibi olanakları bulunur.
-
İki ayrı göz renginde eşleme yapma ve/veya suni gözbebeği yaratma olanakları yaratır.
-
Yakını görme sorunu olanlar için gözlükle makyaj yapmak çok zordur, kontak lens göz makyajı yapmaya olanak sağlar.
Kullanım Avantajı
-
Islanıp leke olmazlar.
-
Terleme ya da buhardan etkilenmezler, buğulanmazlar.
-
Burundan aşağı kaymazlar.
-
Kulaklarda, şakaklarda ve burunda basınç yapıp rahatsız etmezler.
-
Spor gibi hareketli faaliyetlerde serbest hareket olanağı sağlarlar.
Mesleki Avantajlar
-
Cerrahi müdahale yapan tıp çalışanları, fotoğrafçılar, makyözler, mikroskop, teleskop gibi aletleri kullanan bilim insanları için daha kullanışlıdır.
-
Sık sık iç-dış mekan değiştirmek durumunda olan polis memurları, postacılar, kargo elemanları, teslimat yapan kuryeler, satıcılar için kullanışlıdır .
-
Sporla uğraşanlar için idealdir.
-
Eğlence sektöründe çalışanlar ve dış görünüşüne önem verenler tarafından tercih edilirler.
-
Doğrudan göz teması kurmayı önemseyenler için kullanışlıdır.
Güvenli Kullanım Avantajları
-
Çevre ile kornea arasında koruyucu bir engel olması göz açısından güvenlidir.
-
Bir kaza anında yaralanma ve kırılma olasılığı yoktur.
Yukarıda sayılan avantajlar kontak lensin tercih edilmesinde önemli unsurlardır. Bugünün gelişmiş teknolojisinde üretilen kontak lensler kullanıcılara bir çok kolaylık sağlamaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki gözlük en güvenli görme aracıdır ve düzenli numaralı kontak lens kullanan herkesin mutlaka gözünü dinlendirmek için bir yedek gözlüğü bulunmalıdır. Unutulmayacak ikinci önemli konu da kontak lenslerin uzun yıllar boyunca konforla kullanılmasının ancak doğru şekilde ve talimatlara uyarak kullanılmasıyla mümkün olmasıdır.
Kontak lens kullanıcılarının hijyen kurallarına uymaları, kontak lens kullanım koşullarına uygun hareket etmeleri ve kontak lensleri doktor reçetesiyle optisyenlik müesseselerinden satın almaları bu avantajlardan uzun yıllar boyunca yararlanmaları açısından çok önem taşır.
Kimler Kontak Lens Kullanamaz?
Gözlük ve kontak lens refraktif kusurlarda görmeyi kolaylaştırıcı görme araçlarıdır ve her ikisi de kurallarına uygun olarak kullanıldığında kullanıcılarına keskin görüş ve konfor sağlar. Kontak lens, genel olarak gözlük takmak istemeyenler tarafından talep edilir. Gözlük kullanmamanın altında yatan ana sebep ise çoğunlukla estetik kaygılardan kaynaklanır. Ancak kontak lens bundan çok daha fazla avantajlar içerir. Yine de kontak lens gözün korneasına doğrudan temas eden bir tıbbi protez olduğu için bazı kişilerin kontak lens yerine gözlük kullanmaları gerekir.
Göz yapınızın ve göz sağlığınızın kontak lens kullanımına elverişli olup olmadığını size göz hekiminiz söyleyecektir. Bu nedenle gözünüzde miyopi, hipermetropi, astigmatizm gibi kırma kusuru olmasa bile, sadece göz renginizi değiştirmek için kozmetik amaçlı kontak lens bile kullanmak istediğinizde herhangi bir adım atmadan önce mutlaka göz hekiminize başvurmalısınız.
Öncelikle kontak lens kullanmak için erişkin bir yaşa gelmiş olmak lazım. Hijyen koşullarına iyi uyabilecek yaşa gelmemiş çocukların kontak lens kullanması sakıncalıdır. Genellikle önerilen kontak lense başlama yaşı 14-15'dir ancak bu yaşa gelen gençlerin yine de göz hekiminin muayenesi sonucunda kontak lens kullanıp kullanamayacağına karar verilir.
Gözün yapısının lens kullanmaya uygun olması gereklidir. Kullanıcının gözünde başka hastalıklar varsa kontak lens ile etkileşip göz içerisinde enfeksiyonlara neden olabilir. Bu nedenle yaşı kaç olursa olsun tüm kullanıcıların önce göz muayenesi olup göz yapılarının kontak lens kullanımına uygun olup olmadığı tespit edilmelidir.
Çok ileri yaşta olan ve kendini kontrol edemeyen insanlara da kontak lens reçetesi yazılmaz. Yatalak hastaların da kontak lens kullanımı sakıncalıdır. Çünkü bu durumlarda kontak lens kullanımındaki en ufak bir yanlışlık iltihaplanmaya neden olabilir.
Kontak lenste numara sınırlaması yoktur, çok düşük göz numaralarından çok yüksek göz numaralarına kadar herkes lens kullanabilir. Hatta yüksek numaralarda lens kullanmak daha avantajlıdır.
Kontak lens kullanmadan herkes mutlaka bir göz hekimine muayene olmalıdır. Türkiye'de kontak lens doktor reçetesiyle yalnızca optik mağazalardan alınmalıdır. Internetten online kontak lens satışı ile sahte, kaçak ya da süresi geçmiş lens alıyor olabilirsiniz ve çok çeşitli sağlık riski ile karşı karşıya kalabilirsiniz.